పాఠ్యాంశా నవోదయం

భాషా సాహిత్యాు ఏ జాతికైనా ఆయువుపట్టు. తన భాషా, తన సాహిత్యంపై పట్టును కోల్పోతే మన అస్తిత్వాన్ని మనం కోల్పోతాం. ఏ జాతికైనా భాష ప్రాణవా యువు. భాష అంటే మాట్లాడే పదాు మాత్రమే కాదు. భాష ఒక జీవన విధానం. భాష ఒక సామాజిక పరిణామక్రమం. భాష ఒక జీవన గీతిక. సమాజం, జీవితం రెంటినీ కగలిపిన సమాజ విశ్వరూపం భాష. అందుకే భాష ఆలోచనకు సాధనమని ఛామ్‌స్కీ లాంటి భాషావేత్త చెప్పారు. మనిషిలో సృజనాత్మకతను రేకెత్తించి, వ్యక్తిలోని కళను, క్పనాశక్తిని తట్టిలేపింది భాష. అందుకే ఈ విద్యార్థుకు డిగ్రీ స్థాయివరకు భాషా సాహిత్యాన్ని పాఠ్యాంశంగా పెట్టారు. తెంగాణ రాష్ట్రం అవతరించే వరకు యిక్కడి భాషను, యిక్కడి సాహిత్యవేత్తను పట్టించుకోలేదు. తెంగాణ తన చరిత్రను తాను లిఖించుకుంటున్న సందర్భంలో తెంగాణ భాషా సాహిత్య చరిత్ర గురించి ఈ తరానికి పాఠ్యాంశాను అందించే బృహత్తర కార్యక్రమానికి రాష్ట్రప్రభుత్వం శ్రీకారం చుట్టింది. యిందులో భాగంగా 1 నుంచి 10 తరగతు వరకు తొగు పాఠ్యపుస్తకా రూపురేఖన్నీ మారాయి. యిప్పుడు ఇంటర్మీడియట్‌ మొదటి సంవత్సరం తొగు పాఠ్యపుస్తకం ‘నవోదయం’ పేరుతో మెవడిరది. గతంలో తొగు పాఠ్యపుస్తకంలో తెంగాణకు చెందిన పాఠ్యాంశాు 20 శాతంగా మాత్రమే ఉండేవి. యిప్పుడు 90 శాతం తెంగాణ ఇతివృత్తంతో, తెంగాణ రచయిత, కవు రచనతో పాఠ్యపుస్తకం మెవడిరది. ఇది తెంగాణ రాష్ట్రం అవతరించటంవ్లనే సాధ్యమైంది.
ఇంటర్మీడియట్‌ మొదటి సంవత్సరం తొగు పుస్తకానికి దళితుడైన ఆచార్య బన్న అయియ్య ప్రధాన సంపాదకుడుగా బాధ్యతు చేపట్టాడు. ఇప్పటి వరకు ఒక పాఠ్య పుస్తకానికి ఒక దళిత ప్రొఫెసర్‌ సంపాదకుడుగా ఉన్నాడో లేదో తెలియదు కానీ, తెంగాణ అవతరించిన తర్వాత వచ్చిన ఇంటర్మీడియట్‌ తొలి పుస్తకానికి అయియ్య మాత్రం సంపాదకుడు కావటం జరిగింది. ఒక జాతికి జీవం పోయటానికి భాష ప్రధాన సాధనం. రాబోయే తరాు తన నే యొక్క విశిష్టతను తొసుకోవటం, ఈ నేపై వెలిసిన గొప్ప సాహిత్యాన్ని అధ్యయనం చేయటం జరగాలి. అందులో భాగంగానే తొలి ప్రయత్నంగా ఇంటర్మీడియట్‌ మొదటి సంవత్సరం తొగు పుస్తకం రూపొందింది. భాషతో పాటు విద్యార్థుల్లో మిమ నాటడానికి, వ్యక్తిత్వ వికాసంతో పాటుగా సామాజిక వికాసాన్ని అందించడానికి ఈ పుస్తకం దోహదపడుతుంది. ఒక జాతి జాజ్వమానంగా మెగొందటానికి సాహిత్య సాంస్కృతిక రంగాు కీకపాత్ర పోషిస్తాయి.
ఇంటర్‌ మొదటి సంవత్సరం పాఠ్యపుస్తకంలో కవిత్వ విభాగంలో 6 పాఠ్యాంశాు, గద్య విభాగంలో 6 పాఠ్యాంశాు, వ్యాకరణాంశాలో 6 విభాగాు వున్నాయి. తొగు ఉపవాచకం కింద కథాహరిలో ఆరుగురు ప్రముఖు కథున్నాయి. కవిత్వ విభాగంలో ప్రసన్న కథా కవితార్థ యుక్తి, అక్షర రమ్యత, నానా రుచిరార్థ సూక్తి నిథి వంటి క్షణాున్న శబ్దశాసనుడిగా ప్రసిద్ధికెక్కిన నన్నయ్య రాసిన ‘నారద ప్రభోదం’ పాఠ్యాంశం వుంది. రాజ్యపానకు సంబంధించి రాజు ఏ రకంగా వ్యవహరించాలో, పానకు సంబంధించిన పు విషయాను ధర్మరాజుకు నారదుడు చేసిన ధర్మ ప్రభోదమే ఈ పాఠ్యాంశం.
సహజకవి, రాజాస్థానాను ధిక్కరించిన తెంగాణకు చెందిన నిువెత్తు ఆత్మగౌరవంగా చెప్పుకునే బమ్మెర పోతన రాసిన శ్రీమద్భాగవతంలోని దశమస్కంధం నుండి ‘విశ్వరూప సందర్శనం’ అన్న పద్యభాగాన్ని పాఠ్యాంశంగా చేర్చారు. మన్ను తిన్న శ్రీకృష్ణుని నోరు తెరువమని యశోద అన్న సందర్భం, బాకృష్ణుడు నోటి యందు విశ్వరూపాన్ని దర్శించి ఆశ్చర్యానికి లోనుకావటం, శ్రీ కృష్ణుడు మహావిష్ణువు అవతా రమని తల్లి యశోద తన్మయత్వం చెందటం ఈ పాఠంలోని సారాంశం.
16వ శతాబ్దానికి పొన్నిగంటి తెగన రాసిన యయాతి చరిత్రలోని చతుర్థాశ్వాశం నుంచి తీసుకున్న ‘దేవయాని వివాహం’ ను పాఠ్యాంశంలో చేర్చారు. యయాతి, దేవయాని వివాహ ఘట్టాన్ని, పెండ్లికూతురుగా దేవయానిని తీసుకురావటం, వివాహ ప్రక్రియ, ఈ తంతు తర్వాత అత్తవారింటికెళ్లే బిడ్డకు తల్లి జాగ్రత్తు చెప్పటం, అత్తవారింటికి సాగనంపే అప్పగింత కార్యక్రమం అంతా ఈ పద్య, గద్యాలో అత్యంత రమణీయంగా వర్ణించబడ్డాయి. పొన్నిగంటి తెగన అచ్చ తెనుగు పదాతో ఒక కావ్యాన్నే రాశారు. ఆయనను ఇంతవరకు పట్టించుకోలేదు. ‘దేవయాని వివాహం’ పాఠాన్ని పాఠ్యాంశంగా చేర్చటం ఆహ్వానించతగింది.
భద్రాచ రామదాసుగా పేరొందిన కంచర్ల గోపన్న రాసిన ‘దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ’ అన్న పాఠ్యాంశాన్ని పెట్టారు. భక్తిని కవితాశక్తిగా మార్చి తొగులో గొప్ప కీర్తనాకారుడుగా పేరుపడ్డ రామదాసు రాసిన ఈ పాఠం ద్వారా రామభక్తి, తాత్విక చింతన, నైతిక ప్రవర్తన చెప్పటం జరిగింది. భక్తి ద్వారా పొందే ముక్తిని ఈ పాఠంలో చెప్పడం జరిగింది.
మన శ్పికళా సంపదకు రామప్ప నిువుటద్దం. మన సంస్కృతికి, మన కళకు, ప్రాచ్య వైభవానికి గుర్తుగా రామప్ప దేవాయాన్ని చూడవచ్చు. యిటీవ దేవాదు క్వా తవ్వకా వ్ల ఆ రామప్ప దేవాయానికి ప్రమాదం జరుగుతుందని, దాన్ని వెంటనే నివారించాని వరంగల్‌ జిల్లాకు చెందిన వెపాటి రామరెడ్డి రాసిన పద్యాను పాఠ్యభాగంలో చేర్చారు. ఈ పాఠం ద్వారా శిలపై శిల్పాను శ్పిుు తమ ఉలి ద్వారా ఎలా చెక్కుతారో వారి శ్పికళా నైపుణ్యాన్ని ఈ పద్యాలో వర్ణించటం జరిగింది.
తొగు వచన కవిత్వానికి చిరునామాగా మారిన డా॥ ఎన్‌. గోపి రచించిన ‘‘జగీతం’’ నుంచి చెరువుకు సంబంధించిన 25 వ అధ్యాయాన్ని పాఠ్యాంశంగా పెట్టారు. చెరువు వైభవం, అవి అంతర్థానమై పోతున్న తీరు, చెరువు వ్ల ఉపయోగాు , ప్రజకు ప్రాణాధారమైన చెరువును ఎలా కాపాడుకోవాలి అని కవిత్వీకరించిన దీర్ఘ కవితా ఖండికను ఈ పాఠంలో చేర్చారు. స్థానిక జ వ్యవస్థను కాపాడుకుంటే సాగు, తాగు నీరు భ్యమవుతుంది. ఊరు ప్రాణం చెరువు. స్థానిక జ వ్యవస్థ ధ్వంసమైతే ఎలాంటి విషపరిణామాు వుంటాయో ఈ జగీతంలో చెప్పడం జరిగింది. మానవాళి నిర్లక్ష్యం పట్ల కవి ఆగ్రహం, ఆవేదన వ్యక్తం చేశారు. చెరువు కళేబరాలై పడి ఉండటాన్ని చూసి కవి ఆవేదన చెందిన తీరు ఈ గీతంలో వర్ణించబడిరది.
గద్య విభాగంలో ప్రముఖు జీవిత చరిత్రను వివరిస్తూ సురవరం ప్రతాపరెడ్డి రాసిన వ్యాసాన్ని పాఠ్యాంశంగా చేర్చారు. విద్యార్థులో చైతన్యాన్ని కలిగించటానికి సురవరం ప్రతాపరెడ్డి రాసిన ఈ వ్యాసం ఎంతో ఉప యుక్తంగా వుంటుంది. తెంగాణ రాష్ట్రం అవతరించటం వ్ల ఇప్పటి వరకు చరిత్రలో కనిపించని అనేక విషయాను మెగులోకి తేవటం జరుగుతుంది. మొత్తం చరిత్రను తనను తాను లిఖించుకుంటున్న సందర్భంలో ఈ నే మీద ఎందరెందరో త్యాగధనును ఈ తరానికి పరిచయం చేయాల్సిన అవసరం వుంది. ఒక దళిత మహిళ చైతన్యంతో సమాజ మార్పులో ఏ రకమైన కీక పాత్ర పోషించిందో తెలియజెప్పే ప్రయత్నంలో భాగంగా తెంగాణలో దళిత నాయకురాు సుమిత్రాదేవి గురించి ఇల్లింద సరస్వతీ దేవి రాసిన వ్యాసం పాఠ్యాంశంలో చేర్చారు. సుమిత్రాదేవి నాుగుసార్లు ఎమ్మెల్యేగా గెలిచి ప్రజకు సేవందించారు. హైదరాబాదు నగరంలో అనేక అభ్యుదయ కార్యక్రమాలో ఆమె కీక పాత్ర పోషించారు. ఆమె స్వాతంత్య్ర ఉద్యమంలో పాల్గొన్నారు. యిప్పటి దాకా ఆమె చరిత్ర ఈ తరానికి తెలియదు. 1951లో ఆమె హైదరాబాద్‌ నగర పురపాక సంఘానికి కాంగ్రెస్‌ ప్రతినిధిగా ఎన్నికై 1954లో ఉపాధ్యక్షురాు అయ్యింది. ఆమె పు హోదాలో అనేక సామాజిక కార్యక్రమాు చేశారు. ఆ రోజుల్లో రాజేంద్రనగర్‌లో 500 మంది దళితుకు ఇళ్లు కట్టించటంలో ఆమె ఎంతో కృషి చేశారు. దళితుకు మంచి నీరు నందించేందుకు ఆమె ఎంతో శ్రమించారు. ఆమె 60 మంచినీటి బావు, చెరువు త్రవ్వించి దళితును మంచినీటి కరువు నుంచి బయట పడేశారు. ఉప్ప గ్రామంలో ఆమె చర్మ శిక్షణా కేంద్రాన్ని నెకొల్పారు. ఉపన్యాసాు చెప్పటం కాకుండా జీవితంలో ఆచరించి నిలిచిన నాయకురాుగా సుమిత్రాదేవి నిలిచిపోతారు. దళితజాతు ప్లిందరికీ విద్య రావాని ఆమె తపించారు. ఆమె చరిత్రను పాఠ్యాంశంలో చేర్చటం వ్ల మనకు తెలియని మన చరిత్రను చెప్పటమే గాకుండా దళిత మహిళ చైతన్యానికి నిదర్శనంగా నిుస్తుంది.
భారత రాజకీయ రంగంలో అపర చాణుక్యుడుగా మెగొందిన పి.వి. నర్సింహారావు తెంగాణ బిడ్డడు కావటం ఈ జాతి గర్వకారణంగా చెప్పు కుంటుంది. పి.వి. పరిణతి చెందిన రాజకీ య నాయకుడే కాకుండా చేయి తిరిగిన సాహితీవేత్త. పాముపర్తి వెంకట నర్సింహారావు రచించిన ‘అంతరంగం’ (ఇన్‌సైడర్‌) ఆత్మకథాత్మక నవ నుంచి తీసుకున్న 8వ భాగాన్ని పాఠ్యాంశంగా చేర్చారు. ఈ పాఠ్యాంశం ద్వారా యువ తలో దేశభక్తిని రగిలించవచ్చును. స్వాతంత్య్రోద్యమంలో జరిగిన ఉజ్వ ఘట్టా ు యిందులో ఉంటాయి. భగత్‌సింగ్‌, రాజ గురు, సుఖ్‌దేవ్‌ వంటి త్యాగధను త్యాగాు, భగత్‌సింగ్‌ వ్యక్తిత్వం యువతకు స్ఫూర్తిదాయకంగా వర్ణించారు. దేశం కోసం త్యాగం చేయాన్న స్ఫూర్తిని ఈ పాఠ్యాంశంలో చెప్పటం జరిగింది.
ఒద్దిరాజు సోదరుపై ఆచార్య బిరుదురాజు రామరాజు రాసిన ‘తొగు వైతాళికు’ గ్రంథం నుంచి ఈ పాఠ్యాంశంగా తీసుకోవటం జరిగింది. ప్లికు చదువుతో పాటు అన్ని రకా నైపుణ్యాను సంపాదించుకోవాన్నది ఈ పాఠ్యాంశంలో సారాంశం. ఒద్దిరాజు సోదయి తెంగాణలో సాహిత్య పరంగా ఎంతో ఉన్నతమైన స్థానానికి ఎదిగిన వారు. వ్యక్తిగత నైపుణ్యా పరంగా విభిన్న రంగాలో వారికి ప్రవేశముంది. వారు తెంగాణ సమాజానికే కాదు మానవ సమాజానికే స్ఫూర్తివంతమైనవారు. వీరిపై బిరుదురాజు రాసిన వ్యాసం పాఠ్యాంశంగా పెట్టారు. ఈ పాఠం చదివితే తెంగాణ ప్రాంతం నుంచి వచ్చిన వారు ఎంత ప్రతిభావంతులో తొస్తుంది.
తెంగాణ వైభవాన్ని చాటుతూ డి. రామలింగం రాసిన ‘‘తెంగాణ కవు దర్శనం’’ అన్న పాఠ్యాంశం వుంది. ఈ పాఠం ద్వారా తెంగాణ ఎలా కోటిరతనా వీణగా విసిల్లిందో చెప్పే ప్రయత్నం జరిగింది.
విద్యార్థుకు హాస్యం, వ్యగ్యం కూడా ప్రధానం. ఇందులో భాగంగా డా॥ రుక్నుద్దీన్‌ రాసిన జానపద సాహిత్యంలో హాస్యం అన్న పాఠాన్ని పెట్టారు. మన తరతరా సంస్కృతి, సాంప్రదాయాలో, జనజీవితాలో భాషా, యాసా, విజ్ఞానం అంతా గర్భితమై వుంటుంది. జానపద సాహిత్యంలో వుండే హాస్యం ఈ పాఠ్యాంశంలో చెప్పటం జరిగింది.
మూడవ విభాగంలో సంధు, సమాసాు, లేఖారచన, సాధారణ వ్యాసాు, స్థూఅవగాహన, అనువాదం శీర్షిక కింద వ్యాకరణాంశాను చెప్పటం జరిగింది. నాుగో విభాగంలో తొగు ఉప వాచకం కింద తెంగాణ అస్థిత్వాన్ని తెలియజేస్తూ వచ్చిన కథను యిందులో చేర్చారు. తెంగాణ కథకు రూపమైన వట్టికోట ఆళ్వారుస్వామి రాసిన ‘‘పరిగె కథ’’ పొట్లపల్లి రామారావు రాసిన ‘‘సమాధి స్థం’’, దాశరథి రంగాచార్య రాసిన ‘‘జై జవాన్‌’’, మాదిరెడ్డి సులోచన రాసిన ‘‘బడి’’ కథ, ప్రఖ్యాత రచయితగా బడుగు జీవితాను మచిన బోయ జంగయ్య రాసిన ‘‘పండుగ బట్టు’’, కె.ఎన్‌.వై. పతంజలి రాసిన ‘‘మోటుమనిషి’’ కథను పెట్టారు. సామాజిక ప్రయోజనం కోసం మాదిరెడ్డి సులోచన ‘‘బడి’’ కథను రాశారు. కాని ఆ కథ యిప్పటిదాకా మెగులోకి రాలేదు. మన పేరుపొందిన బ్ధప్రతిష్టులైన సాహిత్య విమర్శకు కూడా ఆ కథను పట్టించుకోలేదు. ఉత్తరాంధ్రకు చెందిన కె.ఎన్‌.వై. పతంజలి రాసిన ‘‘మోటుమనిషి’’ కథ ద్వారా వ్యంగ్యమే కాకుండా జీవన మిమ తొస్తాయి. ఆయన తెంగాణ మట్టికి సంబంధించిన ఔన్నత్యాన్ని కీర్తించిన వాడు. ఆయన రచను ఈ తరం చదువుకోవాలి.
వట్టికోట ఆళ్వారుస్వామి తోటి ఖైదీ జీవిత అనుభవాను యదార్థగాథను ‘పరిగె’ కథలో రాశారు. బోయ జంగయ్య రాసిన ‘‘పండుగ బట్టు’’ కథలో తెంగాణ బతుకు చిత్రం, జీవన వైవిధ్యం కనిపిస్తుంది. దారిద్య్ర రేఖకు దిగువనవున్న బహీన వర్గా వారి బతుకు చిత్రంగా జంగయ్య కథగా రాశారు.
కొత్త పాఠ్యపుస్తకాు రావటమంటే రచయితు మారటం, పాఠ్యాంశాు మారటం కాదు, ఇంటర్‌ ప్రథమ సంవత్సరం పుస్తకంలో మనదైన తెంగాణ ప్రాంతం ప్రాముఖ్యం ఉంది. స్థానికత ముద్ర ఉంది. తెంగాణ స్థానికతకు, సంస్కృతికి ఈ పుస్తకం అద్దం పడుతుంది. తెంగాణ భాషను, సాహిత్యాన్ని, ఇక్కడి స్థానికతను, మన సంస్కృతిని, చరిత్రను చెప్పటానికి మాధ్యమిక విద్యలో ఇది తొలి ప్రయత్నంగా చూడాలి. ఇంకా ఇందులో చేరవసినవి, చేర్చవసినవి ఎన్నో ఉండవచ్చును. ఇప్పుడు ఇంటర్‌ ప్లి చేతుల్లోకి మాత్రం మన చరిత్రను, మన సంస్కృతిని చదువుకునేందుకు సిబస్‌లో తుపు తెరిచారు. తెంగాణ విస్తృత సాహిత్యం అధ్యయనం చేసేందుకు, పరిశోధించేందుకు ఈ పాఠ్యపుస్తకం విద్యార్థుకు ఒక దరిదాపుగా తోడ్పడుతుంది.

శ్రీ జూరు గౌరీశంకర్‌

భాషా సాహిత్యాు ఏ జాతికైనా ఆయువుపట్టు. తన భాషా, తన సాహిత్యంపై పట్టును కోల్పోతే మన అస్తిత్వాన్ని మనం కోల్పోతాం. ఏ జాతికైనా భాష ప్రాణవా యువు. భాష అంటే మాట్లాడే పదాు మాత్రమే కాదు. భాష ఒక జీవన విధానం. భాష ఒక సామాజిక పరిణామక్రమం. భాష ఒక జీవన గీతిక. సమాజం, జీవితం రెంటినీ కగలిపిన సమాజ విశ్వరూపం భాష. అందుకే భాష ఆలోచనకు సాధనమని ఛామ్‌స్కీ లాంటి భాషావేత్త చెప్పారు. మనిషిలో సృజనాత్మకతను రేకెత్తించి, వ్యక్తిలోని కళను, క్పనాశక్తిని తట్టిలేపింది భాష. అందుకే ఈ విద్యార్థుకు డిగ్రీ స్థాయివరకు భాషా సాహిత్యాన్ని పాఠ్యాంశంగా పెట్టారు. తెంగాణ రాష్ట్రం అవతరించే వరకు యిక్కడి భాషను, యిక్కడి సాహిత్యవేత్తను పట్టించుకోలేదు. తెంగాణ తన చరిత్రను తాను లిఖించుకుంటున్న సందర్భంలో తెంగాణ భాషా సాహిత్య చరిత్ర గురించి ఈ తరానికి పాఠ్యాంశాను అందించే బృహత్తర కార్యక్రమానికి రాష్ట్రప్రభుత్వం శ్రీకారం చుట్టింది. యిందులో భాగంగా 1 నుంచి 10 తరగతు వరకు తొగు పాఠ్యపుస్తకా రూపురేఖన్నీ మారాయి. యిప్పుడు ఇంటర్మీడియట్‌ మొదటి సంవత్సరం తొగు పాఠ్యపుస్తకం ‘నవోదయం’ పేరుతో మెవడిరది. గతంలో తొగు పాఠ్యపుస్తకంలో తెంగాణకు చెందిన పాఠ్యాంశాు 20 శాతంగా మాత్రమే ఉండేవి. యిప్పుడు 90 శాతం తెంగాణ ఇతివృత్తంతో, తెంగాణ రచయిత, కవు రచనతో పాఠ్యపుస్తకం మెవడిరది. ఇది తెంగాణ రాష్ట్రం అవతరించటంవ్లనే సాధ్యమైంది.
ఇంటర్మీడియట్‌ మొదటి సంవత్సరం తొగు పుస్తకానికి దళితుడైన ఆచార్య బన్న అయియ్య ప్రధాన సంపాదకుడుగా బాధ్యతు చేపట్టాడు. ఇప్పటి వరకు ఒక పాఠ్య పుస్తకానికి ఒక దళిత ప్రొఫెసర్‌ సంపాదకుడుగా ఉన్నాడో లేదో తెలియదు కానీ, తెంగాణ అవతరించిన తర్వాత వచ్చిన ఇంటర్మీడియట్‌ తొలి పుస్తకానికి అయియ్య మాత్రం సంపాదకుడు కావటం జరిగింది. ఒక జాతికి జీవం పోయటానికి భాష ప్రధాన సాధనం. రాబోయే తరాు తన నే యొక్క విశిష్టతను తొసుకోవటం, ఈ నేపై వెలిసిన గొప్ప సాహిత్యాన్ని అధ్యయనం చేయటం జరగాలి. అందులో భాగంగానే తొలి ప్రయత్నంగా ఇంటర్మీడియట్‌ మొదటి సంవత్సరం తొగు పుస్తకం రూపొందింది. భాషతో పాటు విద్యార్థుల్లో మిమ నాటడానికి, వ్యక్తిత్వ వికాసంతో పాటుగా సామాజిక వికాసాన్ని అందించడానికి ఈ పుస్తకం దోహదపడుతుంది. ఒక జాతి జాజ్వమానంగా మెగొందటానికి సాహిత్య సాంస్కృతిక రంగాు కీకపాత్ర పోషిస్తాయి.
ఇంటర్‌ మొదటి సంవత్సరం పాఠ్యపుస్తకంలో కవిత్వ విభాగంలో 6 పాఠ్యాంశాు, గద్య విభాగంలో 6 పాఠ్యాంశాు, వ్యాకరణాంశాలో 6 విభాగాు వున్నాయి. తొగు ఉపవాచకం కింద కథాహరిలో ఆరుగురు ప్రముఖు కథున్నాయి. కవిత్వ విభాగంలో ప్రసన్న కథా కవితార్థ యుక్తి, అక్షర రమ్యత, నానా రుచిరార్థ సూక్తి నిథి వంటి క్షణాున్న శబ్దశాసనుడిగా ప్రసిద్ధికెక్కిన నన్నయ్య రాసిన ‘నారద ప్రభోదం’ పాఠ్యాంశం వుంది. రాజ్యపానకు సంబంధించి రాజు ఏ రకంగా వ్యవహరించాలో, పానకు సంబంధించిన పు విషయాను ధర్మరాజుకు నారదుడు చేసిన ధర్మ ప్రభోదమే ఈ పాఠ్యాంశం.
సహజకవి, రాజాస్థానాను ధిక్కరించిన తెంగాణకు చెందిన నిువెత్తు ఆత్మగౌరవంగా చెప్పుకునే బమ్మెర పోతన రాసిన శ్రీమద్భాగవతంలోని దశమస్కంధం నుండి ‘విశ్వరూప సందర్శనం’ అన్న పద్యభాగాన్ని పాఠ్యాంశంగా చేర్చారు. మన్ను తిన్న శ్రీకృష్ణుని నోరు తెరువమని యశోద అన్న సందర్భం, బాకృష్ణుడు నోటి యందు విశ్వరూపాన్ని దర్శించి ఆశ్చర్యానికి లోనుకావటం, శ్రీ కృష్ణుడు మహావిష్ణువు అవతా రమని తల్లి యశోద తన్మయత్వం చెందటం ఈ పాఠంలోని సారాంశం.
16వ శతాబ్దానికి పొన్నిగంటి తెగన రాసిన యయాతి చరిత్రలోని చతుర్థాశ్వాశం నుంచి తీసుకున్న ‘దేవయాని వివాహం’ ను పాఠ్యాంశంలో చేర్చారు. యయాతి, దేవయాని వివాహ ఘట్టాన్ని, పెండ్లికూతురుగా దేవయానిని తీసుకురావటం, వివాహ ప్రక్రియ, ఈ తంతు తర్వాత అత్తవారింటికెళ్లే బిడ్డకు తల్లి జాగ్రత్తు చెప్పటం, అత్తవారింటికి సాగనంపే అప్పగింత కార్యక్రమం అంతా ఈ పద్య, గద్యాలో అత్యంత రమణీయంగా వర్ణించబడ్డాయి. పొన్నిగంటి తెగన అచ్చ తెనుగు పదాతో ఒక కావ్యాన్నే రాశారు. ఆయనను ఇంతవరకు పట్టించుకోలేదు. ‘దేవయాని వివాహం’ పాఠాన్ని పాఠ్యాంశంగా చేర్చటం ఆహ్వానించతగింది.
భద్రాచ రామదాసుగా పేరొందిన కంచర్ల గోపన్న రాసిన ‘దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ’ అన్న పాఠ్యాంశాన్ని పెట్టారు. భక్తిని కవితాశక్తిగా మార్చి తొగులో గొప్ప కీర్తనాకారుడుగా పేరుపడ్డ రామదాసు రాసిన ఈ పాఠం ద్వారా రామభక్తి, తాత్విక చింతన, నైతిక ప్రవర్తన చెప్పటం జరిగింది. భక్తి ద్వారా పొందే ముక్తిని ఈ పాఠంలో చెప్పడం జరిగింది.
మన శ్పికళా సంపదకు రామప్ప నిువుటద్దం. మన సంస్కృతికి, మన కళకు, ప్రాచ్య వైభవానికి గుర్తుగా రామప్ప దేవాయాన్ని చూడవచ్చు. యిటీవ దేవాదు క్వా తవ్వకా వ్ల ఆ రామప్ప దేవాయానికి ప్రమాదం జరుగుతుందని, దాన్ని వెంటనే నివారించాని వరంగల్‌ జిల్లాకు చెందిన వెపాటి రామరెడ్డి రాసిన పద్యాను పాఠ్యభాగంలో చేర్చారు. ఈ పాఠం ద్వారా శిపై శిల్పాను శ్పిుు తమ ఉలి ద్వారా ఎలా చెక్కుతారో వారి శ్పికళా నైపుణ్యాన్ని ఈ పద్యాలో వర్ణించటం జరిగింది.
తొగు వచన కవిత్వానికి చిరునామాగా మారిన డా॥ ఎన్‌. గోపి రచించిన ‘‘జగీతం’’ నుంచి చెరువుకు సంబంధించిన 25 వ అధ్యాయాన్ని పాఠ్యాంశంగా పెట్టారు. చెరువు వైభవం, అవి అంతర్థానమై పోతున్న తీరు, చెరువు వ్ల ఉపయోగాు , ప్రజకు ప్రాణాధారమైన చెరువును ఎలా కాపాడుకోవాలి అని కవిత్వీకరించిన దీర్ఘ కవితా ఖండికను ఈ పాఠంలో చేర్చారు. స్థానిక జ వ్యవస్థను కాపాడుకుంటే సాగు, తాగు నీరు భ్యమవుతుంది. ఊరు ప్రాణం చెరువు. స్థానిక జ వ్యవస్థ ధ్వంసమైతే ఎలాంటి విషపరిణామాు వుంటాయో ఈ జగీతంలో చెప్పడం జరిగింది. మానవాళి నిర్లక్ష్యం పట్ల కవి ఆగ్రహం, ఆవేదన వ్యక్తం చేశారు. చెరువు కళేబరాలై పడి ఉండటాన్ని చూసి కవి ఆవేదన చెందిన తీరు ఈ గీతంలో వర్ణించబడిరది.
గద్య విభాగంలో ప్రముఖు జీవిత చరిత్రను వివరిస్తూ సురవరం ప్రతాపరెడ్డి రాసిన వ్యాసాన్ని పాఠ్యాంశంగా చేర్చారు. విద్యార్థులో చైతన్యాన్ని కలిగించటానికి సురవరం ప్రతాపరెడ్డి రాసిన ఈ వ్యాసం ఎంతో ఉప యుక్తంగా వుంటుంది. తెంగాణ రాష్ట్రం అవతరించటం వ్ల ఇప్పటి వరకు చరిత్రలో కనిపించని అనేక విషయాను మెగులోకి తేవటం జరుగుతుంది. మొత్తం చరిత్రను తనను తాను లిఖించుకుంటున్న సందర్భంలో ఈ నే మీద ఎందరెందరో త్యాగధనును ఈ తరానికి పరిచయం చేయాల్సిన అవసరం వుంది. ఒక దళిత మహిళ చైతన్యంతో సమాజ మార్పులో ఏ రకమైన కీక పాత్ర పోషించిందో తెలియజెప్పే ప్రయత్నంలో భాగంగా తెంగాణలో దళిత నాయకురాు సుమిత్రాదేవి గురించి ఇల్లింద సరస్వతీ దేవి రాసిన వ్యాసం పాఠ్యాంశంలో చేర్చారు. సుమిత్రాదేవి నాుగుసార్లు ఎమ్మెల్యేగా గెలిచి ప్రజకు సేవందించారు. హైదరాబాదు నగరంలో అనేక అభ్యుదయ కార్యక్రమాలో ఆమె కీక పాత్ర పోషించారు. ఆమె స్వాతంత్య్ర ఉద్యమంలో పాల్గొన్నారు. యిప్పటి దాకా ఆమె చరిత్ర ఈ తరానికి తెలియదు. 1951లో ఆమె హైదరాబాద్‌ నగర పురపాక సంఘానికి కాంగ్రెస్‌ ప్రతినిధిగా ఎన్నికై 1954లో ఉపాధ్యక్షురాు అయ్యింది. ఆమె పు హోదాలో అనేక సామాజిక కార్యక్రమాు చేశారు. ఆ రోజుల్లో రాజేంద్రనగర్‌లో 500 మంది దళితుకు ఇళ్లు కట్టించటంలో ఆమె ఎంతో కృషి చేశారు. దళితుకు మంచి నీరు నందించేందుకు ఆమె ఎంతో శ్రమించారు. ఆమె 60 మంచినీటి బావు, చెరువు త్రవ్వించి దళితును మంచినీటి కరువు నుంచి బయట పడేశారు. ఉప్ప గ్రామంలో ఆమె చర్మ శిక్షణా కేంద్రాన్ని నెకొల్పారు. ఉపన్యాసాు చెప్పటం కాకుండా జీవితంలో ఆచరించి నిలిచిన నాయకురాుగా సుమిత్రాదేవి నిలిచిపోతారు. దళితజాతు ప్లిందరికీ విద్య రావాని ఆమె తపించారు. ఆమె చరిత్రను పాఠ్యాంశంలో చేర్చటం వ్ల మనకు తెలియని మన చరిత్రను చెప్పటమే గాకుండా దళిత మహిళ చైతన్యానికి నిదర్శనంగా నిుస్తుంది.
భారత రాజకీయ రంగంలో అపర చాణుక్యుడుగా మెగొందిన పి.వి. నర్సింహారావు తెంగాణ బిడ్డడు కావటం ఈ జాతి గర్వకారణంగా చెప్పు కుంటుంది. పి.వి. పరిణతి చెందిన రాజకీ య నాయకుడే కాకుండా చేయి తిరిగిన సాహితీవేత్త. పాముపర్తి వెంకట నర్సింహారావు రచించిన ‘అంతరంగం’ (ఇన్‌సైడర్‌) ఆత్మకథాత్మక నవ నుంచి తీసుకున్న 8వ భాగాన్ని పాఠ్యాంశంగా చేర్చారు. ఈ పాఠ్యాంశం ద్వారా యువ తలో దేశభక్తిని రగిలించవచ్చును. స్వాతంత్య్రోద్యమంలో జరిగిన ఉజ్వ ఘట్టా ు యిందులో ఉంటాయి. భగత్‌సింగ్‌, రాజ గురు, సుఖ్‌దేవ్‌ వంటి త్యాగధను త్యాగాు, భగత్‌సింగ్‌ వ్యక్తిత్వం యువతకు స్ఫూర్తిదాయకంగా వర్ణించారు. దేశం కోసం త్యాగం చేయాన్న స్ఫూర్తిని ఈ పాఠ్యాంశంలో చెప్పటం జరిగింది.
ఒద్దిరాజు సోదరుపై ఆచార్య బిరుదురాజు రామరాజు రాసిన ‘తొగు వైతాళికు’ గ్రంథం నుంచి ఈ పాఠ్యాంశంగా తీసుకోవటం జరిగింది. ప్లికు చదువుతో పాటు అన్ని రకా నైపుణ్యాను సంపాదించుకోవాన్నది ఈ పాఠ్యాంశంలో సారాంశం. ఒద్దిరాజు సోదయి తెంగాణలో సాహిత్య పరంగా ఎంతో ఉన్నతమైన స్థానానికి ఎదిగిన వారు. వ్యక్తిగత నైపుణ్యా పరంగా విభిన్న రంగాలో వారికి ప్రవేశముంది. వారు తెంగాణ సమాజానికే కాదు మానవ సమాజానికే స్ఫూర్తివంతమైనవారు. వీరిపై బిరుదురాజు రాసిన వ్యాసం పాఠ్యాంశంగా పెట్టారు. ఈ పాఠం చదివితే తెంగాణ ప్రాంతం నుంచి వచ్చిన వారు ఎంత ప్రతిభావంతులో తొస్తుంది.
తెంగాణ వైభవాన్ని చాటుతూ డి. రామలింగం రాసిన ‘‘తెంగాణ కవు దర్శనం’’ అన్న పాఠ్యాంశం వుంది. ఈ పాఠం ద్వారా తెంగాణ ఎలా కోటిరతనా వీణగా విసిల్లిందో చెప్పే ప్రయత్నం జరిగింది.
విద్యార్థుకు హాస్యం, వ్యగ్యం కూడా ప్రధానం. ఇందులో భాగంగా డా॥ రుక్నుద్దీన్‌ రాసిన జానపద సాహిత్యంలో హాస్యం అన్న పాఠాన్ని పెట్టారు. మన తరతరా సంస్కృతి, సాంప్రదాయాలో, జనజీవితాలో భాషా, యాసా, విజ్ఞానం అంతా గర్భితమై వుంటుంది. జానపద సాహిత్యంలో వుండే హాస్యం ఈ పాఠ్యాంశంలో చెప్పటం జరిగింది.
మూడవ విభాగంలో సంధు, సమాసాు, లేఖారచన, సాధారణ వ్యాసాు, స్థూఅవగాహన, అనువాదం శీర్షిక కింద వ్యాకరణాంశాను చెప్పటం జరిగింది. నాుగో విభాగంలో తొగు ఉప వాచకం కింద తెంగాణ అస్థిత్వాన్ని తెలియజేస్తూ వచ్చిన కథను యిందులో చేర్చారు. తెంగాణ కథకు రూపమైన వట్టికోట ఆళ్వారుస్వామి రాసిన ‘‘పరిగె కథ’’ పొట్లపల్లి రామారావు రాసిన ‘‘సమాధి స్థం’’, దాశరథి రంగాచార్య రాసిన ‘‘జై జవాన్‌’’, మాదిరెడ్డి సులోచన రాసిన ‘‘బడి’’ కథ, ప్రఖ్యాత రచయితగా బడుగు జీవితాను మచిన బోయ జంగయ్య రాసిన ‘‘పండుగ బట్టు’’, కె.ఎన్‌.వై. పతంజలి రాసిన ‘‘మోటుమనిషి’’ కథను పెట్టారు. సామాజిక ప్రయోజనం కోసం మాదిరెడ్డి సులోచన ‘‘బడి’’ కథను రాశారు. కాని ఆ కథ యిప్పటిదాకా మెగులోకి రాలేదు. మన పేరుపొందిన బ్ధప్రతిష్టులైన సాహిత్య విమర్శకు కూడా ఆ కథను పట్టించుకోలేదు. ఉత్తరాంధ్రకు చెందిన కె.ఎన్‌.వై. పతంజలి రాసిన ‘‘మోటుమనిషి’’ కథ ద్వారా వ్యంగ్యమే కాకుండా జీవన మిమ తొస్తాయి. ఆయన తెంగాణ మట్టికి సంబంధించిన ఔన్నత్యాన్ని కీర్తించిన వాడు. ఆయన రచను ఈ తరం చదువుకోవాలి.
వట్టికోట ఆళ్వారుస్వామి తోటి ఖైదీ జీవిత అనుభవాను యదార్థగాథను ‘పరిగె’ కథలో రాశారు. బోయ జంగయ్య రాసిన ‘‘పండుగ బట్టు’’ కథలో తెంగాణ బతుకు చిత్రం, జీవన వైవిధ్యం కనిపిస్తుంది. దారిద్య్ర రేఖకు దిగువనవున్న బహీన వర్గా వారి బతుకు చిత్రంగా జంగయ్య కథగా రాశారు.
కొత్త పాఠ్యపుస్తకాు రావటమంటే రచయితు మారటం, పాఠ్యాంశాు మారటం కాదు, ఇంటర్‌ ప్రథమ సంవత్సరం పుస్తకంలో మనదైన తెంగాణ ప్రాంతం ప్రాముఖ్యం ఉంది. స్థానికత ముద్ర ఉంది. తెంగాణ స్థానికతకు, సంస్కృతికి ఈ పుస్తకం అద్దం పడుతుంది. తెంగాణ భాషను, సాహిత్యాన్ని, ఇక్కడి స్థానికతను, మన సంస్కృతిని, చరిత్రను చెప్పటానికి మాధ్యమిక విద్యలో ఇది తొలి ప్రయత్నంగా చూడాలి. ఇంకా ఇందులో చేరవసినవి, చేర్చవసినవి ఎన్నో ఉండవచ్చును. ఇప్పుడు ఇంటర్‌ ప్లి చేతుల్లోకి మాత్రం మన చరిత్రను, మన సంస్కృతిని చదువుకునేందుకు సిబస్‌లో తుపు తెరిచారు. తెంగాణ విస్తృత సాహిత్యం అధ్యయనం చేసేందుకు, పరిశోధించేందుకు ఈ పాఠ్యపుస్తకం విద్యార్థుకు ఒక దరిదాపుగా తోడ్పడుతుంది.