ప్రభుత్వ నిర్ణయాలే అందరి ప్రాధాన్యత

రాష్ట్ర అభివృద్ధి, ప్రజ సంక్షేమం కోసం ప్రభుత్వం రూపొందించిన పథకాను అము చేయడమే జిల్లా యంత్రాంగం ప్రాధాన్యత అయి ఉండాలి తప్ప, ఎవరికీ వ్యక్తిగత ప్రాధాన్యతు
ఉండరాదని ముఖ్యమంత్రి కె. చంద్రశేఖర రావు జిల్లా కలెక్టర్లు, అడిషనల్‌ కలెక్టర్లకు ఉద్బోధించారు. విస్తృత మేథోమథనం, అనేక రకా చర్చోపచర్చు, అసెంబ్లీలో విస్తృత చర్చ- విషయ నిపుణుతో సంప్రదింపు జరిపి ప్రభుత్వం వాస్తవిక దృష్టితో చట్టాు తెస్తుందని, కార్యక్రమాు తీసుకుంటుందని సీఎం అన్నారు. పార్లమెంటరీ ప్రజాస్వామ్య విధానం అవంబిస్తున్న మన దేశంలో ప్రజు ఎన్నుకున్న ప్రభుత్వం తీసుకున్న నిర్ణయానే అధికార యంత్రాంగం అము చేయాని పిుపునిచ్చారు. ప్రభుత్వం తెచ్చిన చట్టాు, విధానాు, పథకాు, కార్యక్రమా అమలే కలెక్టర్ల ప్రాధాన్యత కావాని చెప్పారు.

ప్రగతి భవన్‌లో జిల్లా కలెక్టర్లు, అడిషనల్‌ కలెక్టర్ల సమావేశం నిర్వహించారు. మంత్రు, సీనియర్‌ అధికాయి పాల్గొన్నారు. ముఖ్యమంత్రి కె. చంద్రశేఖర రావు ప్రభుత్వ ప్రాధాన్యతను, కలెక్టర్ల బాధ్యతను వివరించారు.

•  తెంగాణ రాష్ట్రం ఏర్పడిన తర్వాత చాలా తక్కువ వ్యవధిలోనే అనేక రంగాల్లో అద్భుత ప్రగతి సాధించాము. సంక్షేమ రంగంలో దేశంలోనే తెంగాణ నెంబర్‌ వన్‌గా నిలిచింది. రూ.40వే కోట్లతో ప్రజాసంక్షేమ కార్యక్రమాు అమవుతున్నాయి. రాష్ట్రం ఏర్పడిన తొలినాళ్లలో తీవ్రమైన విద్యుత్‌ సంక్షోభం ఉండేది. చాలా తక్కువ సమయంలోనే విద్యుత్‌ సమస్యను అధిగమించాం. నేడు దేశంలో అన్ని రంగాకు 24 గంట పాటు నాణ్యమైన నిరంతరాయ విద్యుత్‌ అందిస్తున్న ఏకైక రాష్ట్రంగా తెంగాణ నివడం మనందరికీ గర్వకారణం. మిషన్‌ భగీరథ పథకం వ్ల ప్రజ తాగునీటి సమస్య శాశ్వతంగా పరిష్కారమైంది. గతంలో వేసవి వచ్చిందంటే ఎక్కడ చూసినా ప్రజు మంచినీటికి అవస్థు పడేవారు. మంత్రు, కలెక్టర్ల ముందు బిందె ప్రదర్శను చేసే వారు. నేడు ఆ పరిస్థితి లేదు. అన్ని గ్రామాకు సురక్షిత మంచినీరు అందుతున్నది. భారీ నీటిపారుద ప్రాజెక్టు నిర్మాణం వ్ల సాగునీటి వసతి ఏర్పడుతున్నది. ఇలా ముఖ్యమైన పనున్నీ విజయవంతంగా సాగుతున్నాయి. ఇప్పుడు మన ముందు ఉన్న అత్యంత ప్రాధాన్యతతో కూడిన పని పల్లొ, పట్టణాు పచ్చదనం, పరిశుభ్రతతో వెల్లివిరియడం. అదే మనకు అత్యంత ముఖ్యమైన పని ముఖ్యమంత్రి వివరించారు.

కలెక్టర్లు ఎవరి ప్రాధాన్యాు వారు ఎంచుకోవద్దు. అధికార యంత్రాంగం అంతటికీ ఒకే ప్రాధాన్యం ఉండాలి. ఒక టీమ్‌ లాగా అధికార యంత్రాంగం పనిచేయాలి. రాష్ట్రస్థాయి నుంచి కింది స్థాయి వరకు ఒకే ప్రాధాన్యతతో విధు నిర్వర్తించాలి. కేసీఆర్‌ కిట్స్‌, కల్యాణక్ష్మి, కంటిమెగు లాంటి కార్యక్రమాు పేద కష్టాు, కన్నీళ్లను దూరం చేయానే సమున్నత ఆశయం నుంచి పుట్టుకొచ్చిన పథకాు. ఎంతో మేధో మథనం చేసి, ప్రజ అవసరాకు అనుగుణంగా వాస్తవిక దృక్పథంతో ప్రభుత్వం కార్యక్రమాు రూపొందిస్తుంది. అలాంటి కార్యక్రమాను జిల్లా స్థాయిలో కలెక్టర్లు అము చేయాలి.

•  కలెక్టర్ల వ్యవస్థను ప్రభుత్వం బలోపేతం చేయాని నిర్ణయించింది. అందుకే కలెక్టర్లకు అండగా ఉండడం కోసం అడిషనల్‌ కలెక్టర్లను ప్రభుత్వం నియమించింది. జిల్లా స్థాయిలో ప్రభుత్వ ప్రతినిధిగా కలెక్టర్లు వ్యవహరించాలి. కలెక్టర్లపై ప్రభుత్వం ఎంతో నమ్మకం  ఉంచింది. అదే సందర్భంలో కలెక్టర్లకు ఎంతో బాధ్యత ఉంది. గతంలో 112 కమిటీకు కలెక్టర్లు ఛైర్మన్‌గా వ్యవహరించేవారు. ఇప్పుడు వాటిని 26 విభాగాుగా మార్చాం. దీనివ్ల కొంత పనివత్తిడి తగ్గుతుంది.
  విరివిగా మొక్కు నాటాలి
• గ్రామాల్లో పచ్చదనం, పరిశుభ్రత సాధించడం క్ష్యంగా ఇప్పటి వరకు రెండు విడతుగా నిర్వహించిన పల్లె ప్రగతి కార్యక్రమం విజయవంతమైంది. ఈ కార్యక్రమం నిరంతరం సాగాలి. పల్లెల్లో విరివిగా మొక్కు పెంచాలి. వాటిని సంరక్షించాలి. గ్రామాల్లో పరిశుభ్రత వెల్లివిరియాలి. మురికి గుంటు, చెత్తా చెదారం తొగించాలి. పాడుపడిన బావు పూడ్చివేయాలి. పాత బోరుబావును పూడ్చాలి. ఈ పనున్నింటినీ గ్రామ పంచాయతీ ఆధ్వర్యంలో కలెక్టర్లు జరిపించాని సిఎం చెప్పారు.

గ్రామా అభివృద్ధికి కావాల్సిన అన్ని చర్యను ప్రభుత్వం తీసుకుంది. కొత్త జిల్లాు, కొత్త డివిజన్లు, కొత్త మండలాు, కొత్త గ్రామ పంచాయతీు ఏర్పాటు చేయడం ద్వారా పరిపానా విభాగాు చిన్నవి అయ్యాయి. ఇది పల్లెను బాగు చేసుకోవడానికి ఎంతో సానుకూ అంశం. పల్లె అభివృద్ధికి నిధు కొరత సమస్య కాకుండా ప్రతీ నెలా రూ.339 కోట్ల ఆర్థిక సంఘం నిధును విడుద చేస్తున్నాం. వేరే ఖర్చు ఆపుకునైనా సరే గ్రామాకు నిధు ఇస్తున్నాం. అన్ని గ్రామాకు గ్రామ కార్యదర్శును నియమించాం. ఎంపిఓను, ఎంపిడివోను, డిఎల్పివో, డిపిఓ, జడ్పీ సిఇవో లాంటి పోస్టున్నింటినీ భర్తీ చేశాం. పంచాయతీ సిబ్బంది వేతనాు పెంచాము. ప్రతీ గ్రామంలో ట్రాక్టర్లను సమకూర్చుకునే అవకాశం కల్పించాం. విధు పట్ల నిర్లక్ష్యంగా వ్యవహరించే వారిపై చర్యు తీసుకునే అధికారం కలెక్టర్లకు ఇచ్చాం. నేరుగా కోర్టుకు వెళ్లకుండా ట్రిబ్యునల్‌ ఏర్పాటు చేశాం. ప్రభుత్వం తన అధికారాను వదుకుని కలెక్టర్లపై నమ్మకంతో వారికి బదిలీ చేసింది. ప్రభుత్వం చేయాల్సిందంతా చేసింది. ఇంత చేసినా గ్రామాల్లో మార్పు రాకుంటే మాత్రం ప్రభుత్వం చూస్తూ ఊరుకోదు. ఎవరి బాధ్యతు వారు నెరవేర్చే విధంగా పనిచేయించే బాధ్యతను కలెక్టర్లు తీసుకోవాన్నారు.

అడిషనల్‌ కలెక్టర్లు

•  కలెక్టర్లకు సహాయకాయిగా ఉండేందుకు అడిషనల్‌ కలెక్టర్లను నియమించాం. వారిలో ఒకరిని పూర్తిగా స్థానిక సంస్థకు కేటాయించాం. వారికి మరో పని అప్పగించవద్దు. ఒక అడిషనల్‌ కలెక్టర్‌ కేవం స్థానిక సంస్థను సమర్థవంతంగా పని చేయించే బాధ్యతు మాత్రమే నిర్వర్తించాని సిఎం చెప్పారు.
•  రాబోయే పదిహేను రోజుల్లో జిల్లా స్థాయిలో ‘పంచాయతీ రాజ్‌ సమ్మేళనం’ నిర్వహించాలి. సర్పంచు, గ్రామ కార్యదర్శు, ఎంపిటిసిు, ఎంపిపిు, జడ్పీటిసిను ఆహ్వానించాలి. గ్రామాను అభివృద్ధి చేసుకునే పద్ధతి వివరించాలి. ఎవరి బాధ్యత ఏమిటో విడమరిచి చెప్పాలి. సర్పంచు, కార్యదర్శు ఏమేం చేయాలో వివరించాలి. మంత్రు, ఎంపిు, ఎమ్మెల్యేు, జడ్పీ ఛైర్‌ పర్సన్లను ముఖ్య అతిథుగా పివాలి. ఈ సమ్మేళనంలో విధు, బాధ్యతు చెప్పాలి. సమావేశం తర్వాత పది రోజు గడువు ఇవ్వాలి. ఆలోగా గ్రామా రూపురేఖు మార్చాని చెప్పాలి. మొత్తంగా 25 రోజుల్లో గ్రామా పరిస్థితిలో మార్పు రావాలి. ఆ తర్వాత రాష్ట్ర వ్యాప్తంగా ఆకస్మిక తనిఖీు నిర్వహిస్తాం. ఫ్లయింగ్‌ స్క్వాడ్‌ ు పర్యటిస్తాయి. ముఖ్యమంత్రిగా నేను కూడా ఆకస్మిక పర్యటను చేస్తాను. ఏ గ్రామం అనుకున్న విధంగా లేకపోయినా చర్యు తప్పవు. గ్రామాను బాగా
  ఉంచుకునే వారికి అవార్డు, ప్రోత్సాహకాు కూడా ఉంటాయి.
•  పల్లె ప్రగతి కార్యక్రమం కొద్ది కాం చేసి ఊరుకునే కార్యక్రమం కాదు. కేవం స్పెషల్‌ డ్రైవ్‌ గా కాదు, ఇది నిరంతరం సాగాలి. దేశంలో ఆదర్శ పల్లొ ఎక్కడున్నాయంటే తెంగాణలో ఉన్నాయనే పేరు రావాలి. గ్రామాల్లో ఎవరు చేయాల్సిన పనిని వారితోనే చేయించాలి. మంత్రు, ఇతర ప్రజాప్రతినిధు, అధికాయి వ్యవస్థతో పనిచేయించాలి. ప్రతీ గ్రామంలో మొక్కు నాటి వాటిని సంరక్షించాలి. నాటిన మొక్కల్లో 85 శాతం మొక్కను ఖచ్చితంగా బతికించాలి. గ్రామంలో స్మశాన వాటికు, ఖనన వాటికు, డంపింగ్‌ యార్డు ఏర్పాటు చేయాలి. చెట్లకు నీళ్లు పోయడానికి, చెత్త ఎత్తివేయడానికి ట్రాక్టర్‌ను కొనుగోు చేయాలి.

గ్రామాల్లో పర్యటించినప్పుడు తమ దృష్టికి వచ్చిన అత్యవసర, అత్యంత ప్రాముఖ్యత కలిగిన పను చేయడానికి ప్రతీ కలెక్టర్‌ వద్ద ఒక్కో కోటి రూపాయ చొప్పున అందుబాటులో ఉంచుతాము అని సిఎం కేసిఆర్‌ చెప్పారు.

కప స్మగ్లింగ్‌ అరికట్టాలి

•  గ్రామాల్లో మొక్కు నాటడం మాత్రమే కాదు. అడవుల్లో కప స్మగ్లింగును అరికట్టడానికి కలెక్టర్లు కఠినంగా వ్యవహరించాలి. చెట్లు నరకకుండా చూడాలి. అటవీ భూముల్లో దట్టమైన అడవు పెంచాలి. పది ఎకరా అటవీభూమిలో అడవిని అభివృద్ధి చేయడం పదివే ఎకరాల్లో సామాజిక అడవు పెంచడంతో సమానం. కాబట్టి అడవిని పునరుద్ధరించడానికి అవసరమైన కార్యాచరణ రూపొందించి అము చేయాని ముఖ్యమంత్రి ఆదేశించారు.

హైదరాబాద్‌, గద్వా, కరీంనగర్‌, జనగామ, వరంగల్‌ అర్బన్‌, యాదాద్రి, సూర్యాపేట, నారాయణపేట, సంగారెడ్డి జిల్లాల్లో అడవు శాతం చాలా తక్కువగా ఉంది. అక్కడి కలెక్టర్లు సామాజిక అడవు పెంచడానికి ఎక్కువ ప్రాధాన్యత ఇవ్వాలి. మొక్కు నాటడం, వాటిని సంరక్షించడం మంత్రు, కలెక్టర్ల బాధ్యత. వారి పనితీరుకు ఇదే గీటురాయి. మొక్కు నాటి, సంరక్షించే విషయంలో నిర్లక్ష్యంగా వ్యవహరించిన వారిని ఉపేక్షించే సమస్యే లేదు. ఏ అభివృద్ధి, సంక్షేమ కార్యక్రమమైనా ముందుగా ఎస్సీ, ఎస్టీ ప్రాంతా నుంచే ప్రారంభం కావాలి. ఎస్సీ, ఎస్టీ వర్గాు సమాజంలో అత్యంత వెనుకబడి ఉన్నారు. దళితవాడు, గిరిజన తండాు, ఆదివాసీ గూడాల్లో ప్రజా ప్రతినిధు, అధికాయి పర్యటించాలి. కార్యక్రమా అమును అక్కడి నుంచే ప్రారంభించాలి అని కేసిఆర్‌ సూచించారు.

పంచాయతీ రాజ్‌ శాఖలో దాదాపు ఖాళీన్నీ భర్తీ చేశాము. ఇంకా ఎక్కడైనా ఖాళీు ఏర్పడితే వెంటనే అక్కడ వేరొకరిని నియమించే అధికారం కలెక్టర్లకు ఇస్తున్నాం. పల్లె ప్రగతి మాదిరిగానే త్వరలోనే పట్టణ ప్రగతి కార్యక్రమం కూడా ప్రభుత్వం ప్రారంభిస్తుంది. దీనికి సంబంధించిన కార్యాచరణను రూపొందిస్తుంది. పంచాయతీ రాజ్‌ శాఖ మాదిరిగానే మున్సిపల్‌ శాఖలో కూడా అన్ని ఖాళీను భర్తీ చేయడానికి ప్రభుత్వం సిద్ధంగా ఉంది. ఎన్ని ఖాళీున్నాయి. ఎక్కడెక్కడ ఏ పోస్టు భర్తీ చేయాలో మున్సిపల్‌ శాఖ ప్రభుత్వానికి నివేదిక ఇవ్వాలి. రాష్ట్రంలో గతంలో కేవం 6 మున్సిపల్‌ కార్పొరేషన్లుంటే, వాటిని 13కు పెంచుకున్నాం. మున్సిపాలిటీ సంఖ్యను 68 నుంచి 128 చేసుకున్నాం. మొత్తం 141 పట్టణ స్థానిక సంస్థకు నిధు కూడా సమకూరుస్తాం. హైదరాబాద్‌ నగరానికి నెకు రూ.78 కోట్ల చొప్పున, మిగతా పట్టణాు, నగరాకు రూ.70 కోట్ల చొప్పున విడుద చేస్తాం. ఈ నిధుతో పాటు, స్థానికంగా సమకూరే నిధుతో పట్టణా అభివృద్ధికి ప్రణాళికు రూపొందించాని సిఎం ఆదేశించారు.

సముద్రం ఒడ్డున లేని నగరాల్లో కాుష్యం పెరగడానికి అవకాశాు ఎక్కువున్నాయి. ఢల్లీికి అదే సమస్య ఉంది. ఇప్పుడు నివాసయోగ్యమైన నగరా జాబితాలో ముందున్న హైదరాబాద్‌ నగరాన్ని మనం నిర్లక్ష్యం చేస్తే కాుష్య కాసారం కాకతప్పదు. కాబట్టి ఇప్పటి నుంచే జాగ్రత్త వహించాలి. హైదరాబాద్‌ నగరం లోప, చుట్టూ కలిపి క్షా 60వే ఎకరా అటవీ భూమి ఉంది. అందులో దట్టమైన అడవు పెంచాలి. వనస్థలిపురం హరిణవనస్థలిని కేబీఆర్‌ పార్కులాగా తయారు చేయాలి. నగరంలో కాుష్యం నివారించడానికి అనుగుణమైన ప్రణాళిక రూపొందించి అము చేయాలి. డీజిల్‌ వాహనాు తగ్గించి, ఎక్ట్రానిక్‌ వాహనా సంఖ్య పెంచే చర్యు తీసుకోవాలి. ఈ నగరాన్ని కాుష్యమయం కాకుండా చూసుకోవానే స్ప ృహ ప్రతీ ఇంటిలో కూడా కలిగించే చర్యు తీసుకోవాలి.

సంపూర్ణ అక్షరాస్యత దిశగా…

• •  అనేక రంగాల్లో తెంగాణ అగ్రగామిగా ఉన్నప్పటికీ అక్షరాస్యత విషయంలో మాత్రం వెనుకబడి ఉన్నాం. తెంగాణ రాష్ట్రాన్ని సంపూర్ణ అక్షరాస్యత కలిగిన రాష్ట్రంగా మార్చేందుకు ప్రతిన తీసుకోవాలి. తమ గ్రామంలో ఉన్న నిరక్షరాస్యుందరినీ అక్షరాస్యుగా మార్చే బాధ్యతను సర్పంచుకు అప్పగించాలి. తమ జిల్లాను పూర్తి అక్షరాస్యత సాధించిన జిల్లాగా మార్చే బాధ్యత కలెక్టర్లు తీసుకోవాలి. సాధించిన అక్షరాస్యతను జనాభా లెక్కల్లో కూడా నమోదు చేయించాలి. ఎస్సీ, ఎస్టీల్లో అక్షరాస్యత పెంచడానికి ఎక్కువ ప్రాధాన్యత ఇవ్వాలి అని ముఖ్యమంత్రి చెప్పారు.
    కలెక్టర్ల సమావేశం భోజనానంతర సెషన్‌ లో పల్లె ప్రగతి, పట్టణ ప్రగతి, హరితహారం సహా ఇతర అంశాపై సీనియర్‌ అధికాయి, కలెక్టర్లు తమ అభిప్రాయాు చెప్పారు. వివిధ అంశాపై చర్చ జరిగింది. పిసిసిఎఫ్‌ శోభ తెంగాణకు హరితహారం, అడవు పునరుద్ధరణపై మాట్లాడారు. మున్సిపల్‌ అడ్మినిస్ట్రేషన్‌ కమిషనర్‌ సత్యనారాయణ కొత్త మున్సిపల్‌ చట్టంపై వివరణ ఇచ్చారు. ఈ సందర్భంగా ముఖ్యమంత్రి కేసీఆర్‌ పు సూచను చేశారు. పు విషయాపై ప్రభుత్వ వైఖరిని స్పష్టం చేశారు. అవి ఈ విధంగా ఉన్నాయి.

•  సివిల్‌ సర్వీస్‌ అధికారుకు దీర్ఘకాలిక వ్యూహం  ఉండాలి. మంచి ఆలోచనా విధానం ఉండాలి. అన్ని విషయాపై అవగాహన పెంచుకోవాలి. ఇప్పుడు కలెక్టర్లుగా పని చేస్తున్న యువ ఐఎఎస్‌ అధికారులే రేపు రాష్ట్రానికి కార్యదర్శుగా, శాఖాధిపతుగా, వివిధ హోదాల్లో పనిచేస్తారు. కాబట్టి వీరికి విషయ పరిజ్ఞానం పెరగడం రాష్ట్రానికి మంచిది. మంచి విధానాు అమవుతున్న ఇతర దేశా పర్యటనకు పంపాలి. అన్ని రంగాల్లో ఉత్తమ పద్ధతు, విధానాను అధ్యయనం చేసి, తెంగాణలో అము చేయాలి.
•  కొత్తగా తెచ్చిన పంచాయతీ రాజ్‌ చట్టం, మున్సిపల్‌ చట్టం ద్వారా గ్రామాు, పట్టణా పానలో కలెక్టర్ల బాధ్యతను ప్రభుత్వం పెంచింది.
•  కలెక్టర్‌ వ్యవస్థను బలోపేతం చేయడం ద్వారా పరిపానను క్రమబద్ధం చేయవచ్చని ప్రభుత్వం భావిస్తున్నది.
•  కలెక్టర్లు ఇతర అధికారుతో సంప్రదింపు జరపడానికి మీగా వైర్‌లెస్‌ సెట్లు సమకూర్చాని ప్రభుత్వం నిర్ణయించింది.
•  అస్తవ్యస్తంగా ఉన్న భూ రికార్డు నిర్వహణను సరిదిద్దాల్సిన బాధ్యత కలెక్టర్లపై ఉంది. రెవెన్యూ అజమాయిషీ కలెక్టర్ల చేతిలోనే ఉంటుంది.
•  భూ సంబంధ రికార్డు పక్కాగా ఉండాలి. ఖచ్చితంగా సంస్కరణు రావాలి. 95 శాతం భూము విషయంలో ఎలాంటి పేచీ లేదు. మిగతా వాటిని పరిష్కరించాలి.
•  ప్రభుత్వం కొత్తగా నియమించిన అడిషనల్‌ కలెక్టర్లు తమకు అప్పగించిన శాఖ/బాధ్యతను పూర్తి స్థాయిలో నెరవేర్చాలి. స్థానిక సంస్థ వ్యవహారాు చూసే అడిషనల్‌ కలెక్టర్ల కంప్యూటర్లో అన్ని గ్రామాు, పట్టణా చరిత్ర, సంపూర్ణ వివరాుండాలి.
•  గ్రామాల్లో, పట్టణాల్లో చార్జుడ్‌ అమౌంటు (విధిగా చేయాల్సిన ఖర్చు)ను అడిషనల్‌ కలెక్టర్లు నిర్ధారించాలి. కరెంటు చార్జీ చెల్లింపు, జీతభత్యాు, అప్పు కిస్తీు తదితర వ్యయం చార్జుడ్‌ అమౌంట్‌ కిందికి వస్తాయి.
•  డిపిఓ, డిఎల్పివో, ఎంపివో, గ్రామ కార్యదర్శుతో అడిషనల్‌ కలెక్టర్లు నిత్యం సమావేశమవుతూ, ఎప్పటికప్పుడు పరిస్థితిని పర్యవేక్షిస్తూ ఉండాలి.
•  అడిషనల్‌ కలెక్టర్లందరికీ రెండు రోజు పాటు ‘గ్రామీణాభివృద్ధి, పట్టణాభివద్ధి’పై శిక్షణ తరగతు నిర్వహించాలి. ఈ తరగతుకు కలెక్టర్లను కూడా ఆహ్వానించాలి.
•  వివిధ పను కోసం పట్టణాకు వచ్చే ప్రజు, మరీ ముఖ్యంగా మహిళు టాయిలెట్లు లేక చెప్పరాని అవస్థు పడుతున్నారు. అన్ని పట్టణాల్లో విధిగా పబ్లిక్‌ టాయిలెట్స్‌ నిర్మించాలి. ఇందుకు ప్రభుత్వ కార్యాయా స్థలాను వినియోగించాలి. ముందుగా కలెక్టరేట్లలో పబ్లిక్‌ టాయిలెట్లు నిర్మించాలి.
•  అన్ని పట్టణాల్లో వెజ్‌/నాన్‌ వెజ్‌ మార్కెట్లు నిర్మించాలి. మున్సిపల్‌ కార్పొరేషన్లలో కనీసం మూడు చొప్పున, పట్టణాల్లో కనీసం ఒకటి చొప్పున ఈ మార్కెట్లను నిర్మించాలి.
•  కేంద్ర ప్రభుత్వ పథకాకు విడుదయ్యే నిధు వినియోగానికి సంబంధించి ఎప్పటికప్పుడు యుటిలైజేషన్‌ సర్టిఫికెట్లు (యుసి) పంపడం ప్రాధాన్యతాంశంగా కలెక్టర్లు గుర్తించాలి.
•  జిల్లా వారీగా ఫారెస్టు బ్లాకును గుర్తించి, అడవు పునరుద్ధరణకు, అడవు రక్షణకు చర్యు తీసుకోవాలి. అర్బన్‌ పార్కును అభివృద్ధి చేయాలి. అవకాశం ఉన్న ప్రతీ చోటా మంకీ ఫుడ్‌ కోర్టును ఏర్పాటు చేయాలి. చెట్లు పెంచడం, అడవును పునరుద్ధరించడం లాంటి గ్రీన్‌ ప్లాన్‌ అముకు నిధు కొరత రాకుండా బడ్జెట్‌ లో నిధు కేటాయిస్తాం. మొక్క పెంపకానికి నరేగా నిధు వినియోగించుకోవాలి.
•  అటవీ, రెవెన్యూ శాఖ మధ్య ఉన్న భూ వివాదాను పరిష్కరించాలి. పోడు భూము సమస్యను పరిష్కరించాలి. ఇందుకోసం ప్రభుత్వం కార్యక్రమం తీసుకుంటుంది. నేనే (సిఎం) స్వయంగా ఆయా జిల్లాల్లో పర్యటించి, పోడు భూము సమస్యకు చరమగీతం పాడేలా చర్యు తీసుకుంటాము.
•  పట్టణ ప్రగతి కార్యక్రమానికి పట్టణాల్లోని వార్డును యూనిట్‌ గా చూడాలి. ఆ వార్డులోని ప్రజా ప్రతినిధు, ప్రభుత్వం నియమించే ప్రజా కమిటీలోని సభ్యు పట్టణ ప్రగతి కార్యక్రమంలో భాగస్వాము కావాలి. అధికా యి, ప్రజాప్రతినిధు పట్టణంలో పాదయాత్రు చేసి, వార్డు వారీగా సమస్యు గుర్తించాలి. మొత్తం పట్టణానికి సంబంధించిన సమస్యు గుర్తించాలి.
•  ప్రత్యామ్నాయం చూపించకుండా వీధు వెంట షాపు నిర్వహించేవారిని, టాక్సీ స్టాండ్లను, ఫుట్‌పాత్‌పై వ్యాపారం చేసుకునేవారిని బవంతంగా తరలించవద్దు.